در سمیناری که در روز چهارشنبه  مورخ 1398/01/28 در تالار شهر مشهد مقدس پیرامون مسئله ی مدیریت بحران و سیلاب های شهری برگزار شد، مسائلی چون نوع ساخت و سازهای شهر مشهد و چرایی بروز مشکلاتی مانند آب گرفتگی معابر، تجمع آب، قطعی برق و .. مطرح گشت.

در این سمینار، دکتر حسین زاده ، دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد، اذعان داشتند که: کشورهای دیگر براساس گزارش های هواشناسی کوتاه مدت و بررسی هایشان در طولانی مدت می توانند حدس بزنند که دوره ی بازگشت بحران ها  چندساله است و تا دویست سال را نیز می توانند بررسی کنند و برای آن راه حل و پیشگیری درنظر بگیرند ولی در ایران تنها تا 50 سال را می توانند پیش بینی کنند. بارش ها نشان داده که اطلاعات ما در مورد کشورمان بسیار ضعیف و کم است. تمام مناطق ایران جزء مناطق بحران خیز جهان محسوب میشود. در مدیریت بحران 14 سازمان کار می کنند ولی تمام این سازمان ها به صورت جدا  و جزیره ای عمل می نماید. در دوسال گذشته تمام رودخانه های شهری ایران و نحوه ی ساخت و طراحی این رودخانه ها توسط دانشجویان دانشگاه فردوسی استخراج شده و نتیجه این بوده است که در تمام شهرها، مسیر رودخانه ها اصولی طراحی نشده اند. چرا نباید از دانشگاهیان و دانش آن ها در این زمینه ها استفاده کرد؟

همچنین مهندس مدنی، معاونت توسعه شهری طی گزارشی،خلاصه ای تمام مسیل های مشهد و رودخانه ها و قسمت های سیلابی مشهد را توضیح دادند. و کلیتی از  کارهای انجام شده توسط توسعه معاونت را خاطر نشان کردند:

1- انجام مطالعات بر روی سازه ها 2- تهیه شناسنامه برای کانال ها و مسیل ها 3- دسته بندی مسیل ها 4- ایمنی، نگهداری و تعمیرات و تحقیق و توسعه… .

طبق گفته ایشان: بیشترین مشکل در  شهر مشهد بارش های کوتاه مدت است که به دلیل نوع جریان دفع آب شهری و ساخت و سازها در اطراف رودخانه ها، این بارشهای کوتاه مدت باعث آب گرفتگی در معابر و تجمع آب مشود.  طبق آخرین گزارش توسعه شهری،151 کیلومتر مسیل در مشهد وجود دارد، که 122 کیلومتر از این مسیل ها بازسازی شده ، 25 کیلومتر احداث نشده و 4 کیلومتر آن در حال بازسازی است.

مهندس صحراگرد(( هرکاری هم که کنیم به دلیل تغییرات اقلیمی نمی توانیم تجمع آب را رفع کنیم. سیل مشهد بحران نبوده است)).

نکته ی قابل توجه در این سمینار، نبودن نماینده ای از سوی آب منطقه ای( آبفا) بود که به رغم دعوتی که از این نهاد شده بود، در این سمینار حضور نداشتند!

مهندس شیدایی در این جلسه، گزارشی از کمک شهرداری مشهد به شهر گلستان ارائه دادند. همچنین خاطر نشان کردند که در سیل گستان هیچ مدیریت بحرانی انجام نشده بود و بیشتر موازی کاری بین بخش های مختلف صورت گرفته بود. چرا سازمان هایی که در مدیریت بحران کار میکنند، نمی دانند که چگونه بحران را باید مدیریت کنند چه تدابیری در زمان بحران بیندیشند؟

دکتر ثنایی نژاد، استاد دانشگاه فردوسی:  باید مدیریت ریسک داشته باشیم، نه مدیریت بحران.

ایشان در این جلسه اذعان داشتند که در طی این چند روز از تمام مناطق سیل زده بازدید داشته اند:  مناطق مختلف کشور ایران واکنش های مختلفی در برابر سیل دارند چون از نظر جغرافیایی و اقلیم متفاوت هستند. هواشناسی فقط تا ده روز را می تواند پیش بینی کند. چرا باید از هواشناسی انتطار پیش بینی های طولانی مدت را داشته باشیم؟ مطالعات نشان داده که در نتیجه تغییر اقلیم، سیل هایی رو خواهیم داشت که قبلا هم داشتیم با این تفاوت که تکرار و مدت زمان آنها بیشتر خواهد شد!

دکتر عزیزی، مدیرعامل سازمان آتش نشانی و سرپرست بحران مشهد اضافه کردند که: از ابتدای فروردین تا امروز آتش نشانی بیش از 1000 عملیات نجات انجام داده است. سازمان آتش نشانی در قسمت سیل و آب گرفتگی نیز فعالیت دارد و بیشتر فعالیت های اخیرش در این زمینه بوده است. روز یکشنبه 2200 تا تماس داشتیم که 2050 تای این تماس ها، مزاحمت تلفنی بوده است. مشکل اصلی در سیلاب مشهد ساخت و سازهای غیرمجاز است.

آیا باید تمام انتظارات از شهردای باشد؟ چه مقدار بودجه برای مدیریت بحران و سازمان بحران هرساله در نظر گرفته می شود؟ کدام بخش باید بیشتر پاسخ گوی این مسائل باشد.