افزایش رقابت و تحولات بازار و محیط کسبوکار، روشهای تامین اقلام و ارتباط میان خریداران و تامینکنندگان را تغییر داده است. از این رو، روابط بین سازمان و تامینکنندگان آن، برای هر سازمانی حیاتی است. تامینکنندگان میتوانند بهطور مستقیم بر عملکرد مالی و سودآوری شرکت از طریق فعالیت خرید تاثیر بگذارند و تاثیرات نفوذ آنها در هزینههای توسعهی محصول، سطح موجودیها، برنامهریزی تولید، میزان تولید، تحویل بههنگام محصول و خدمات خواهد بود. بسیاری از شرکتهای پیشرو متوجه شدهاند که سرمایهگذاری ارزنده در این زمینه میتواند مدیریت ارتباط موثر و کارآمد را ایجاد کند.
در دهههای اخیـر، رویکـرد جدیـد و مهمی کـه در مـدیریت زنجیـره تامین مطـرح شـده اسـت ، تقویت و گسترش ارتباطات بـا تامینکننـدگان سـازمان در قالب سیستم مدیریت روابط تامینکنندگان است، که توجه آن به کـل زنجیـرهی تامین از تهیـهی مـواد اولیـه تـا مصرفکنندهی نهایی معطوف شده است، بهطوریکـه بتوانـد امکان افزایش رضایت مشتری و کـاهش هزینـههـا را فـراهم آورد.
پس، در این کار رویکرد بهینهسازی کل فعالیـت زنجیـرهی تامین، بر پایهی تامینکنندگان در نظر گرفته شده است .بهطور کلـی مـدیریت روابـط تامینکننـده بهدنبـال ارائهی چارچوبهای مناسب برای ارزیابی مستمر، توسـعهی عملکـرد و انتخاب تامینکنندگان مناسب است.
نقش و جایگاه SRM در مدیریت زنجیرهی تامین
مطالعات انجام شده نشان میدهد که فناوری اطلاعات بهعنوان بستر اساسی یکپارچهسازی تمام فعالیتهای زنجیرهی تامین از مرحلهی تهیهی ماده خام تا رساندن کالا به مصرفکنندهی نهایی مطرح است. مدیریت زنجیره تامین بهمنظور حذف محدودیتهای زمانی و مکانی، دسترسی به بازارهای جهانی، کاهش زمان و هزینههای عملیاتی، مسطحسازی ساختار زنجیره، افزایش قابلیت انعطافپذیری زنجیره، میباید از طریق بهکارگیری فناوری اطلاعات تمام سیستمهای درونی زنجیره از قبیل مدیریت موجودی، تضمین کیفیت، برنامهریزی تولید، انبارداری و حملونقل، همچنین سیستمهایی که با بیرون از زنجیره در ارتباط هستند از قبیل سیستم مدیریت روابط مشتریان و سیستم مدیریت روابط تامینکنندگان مشتریان را یکپارچه کند.
سیستم یکپارچه مدیریت زنجیره تامین تمام اطلاعات را از سرتاسر زنجیره جمعآوری میکند و در قالب گزارشهای مدیریتی در اختیار مدیران ارشد زنجیره قرار میدهد، تا این مدیران با دید وسیع و همه جانبه تصمیمات استراتژیک را در زمان مقتضی برای کل زنجیره اتخاذ کنند.
بهطور کلی نقش SRM در مدیریت زنجیره تامین عبارت است از:
- فراهم آوردن تجزیه و تحلیل کارشناسی دربارهی پیشبینی، خدمترسانی، تحویل و اطلاعات تامینکننده در طول زنجیرهی تامین
- فراهم آوردن اطلاعات اصلی و کلیدی برای مدیریت استراتژیک در زمینهی هزینه مواد، میزان آنها و مسائل مربوط به تامینکننده
- شکلدهی ارتباطات طولانیمدت و موثر با تامینکنندگان کلیدی
- در اختیار گذاشتن پیشبینی دقیق نیازها برای تامینکنندگان
- حفظ ماکزیمم ارزش ممکن در هزینههای ممکن از طریق اجرای مهندسی ارزش و تجزیه و تحلیل ارزش
- مذاکره دربارهی بهترین روش حملونقل و توزیع
- کاهش هزینهها و زمانهای ظرفیت پذیرش از طریق فناوری تبادل الکترونیکی دادهها که برنامهریزی تامین و سیستمهای اطلاعاتی را پشتیبانی میکنند.
- اطمینان از اینکه آموزش کارکنان بخش خرید، درک و فهمی را از عناصر زنجیرهی تامین و جنبههای مختلف خرید جهانی برای آنان بهدنبال دارد.
گامهای اجرای موفقیتآمیز SRM
براساس نظر شرکت اوراکل گامهای اساسی برای اجرای موفقیتآمیز SRM شامل موارد زیر است:
یکپارچهسازی: برای اجرای موفقیتآمیز SRM ابتدا باید فعالیتهای داخلی را در سازمان خود خودکار و یکپارچه کنید.
نیاز تامینکنندگان برای متصل شدن به سازمان: سازمانها باید بهمنظور پرسوجو و مشاهدهی دادوستدهایشان بتوانند بهطور مستقیم با خریدار ارتباط برقرار کنند. این روشهای اتصال باید مقرونبهصرفه و اجرایی باشد. طیف وسیعی از گزینههای موجود در این ارتباط XML، EDI، خدمات وب پرتال یا ایمیل است.
فعالسازی نمای زنجیرهی تامین: اضافه شدن ابزار تحلیلی باعث شناسایی نقاط فرصت برای تامینکننده و خریدار میشود و عملکرد هر دو را نمایش میدهد. ابزار اطلاعاتی کسبوکار در تصمیمگیریها و افزایش سودآوری بین شرکا موثر است. برای نمونه، اگر ۵۰درصد از موجودی کالا در هفتهی اول فروخته شود، تامینکننده از این فروش مطلع میشود و با ابزار کنترل موجودی که این سیستم به او داده است، میتواند با آگاهی از کالای انبار شده خود، تقاضای فروشنده را تامین کند و در همان زمان افزایش درآمد داشته باشد. ابزار هوشمند کسبوکار نیز میتواند برای بازبینی عملکرد تامینکنندگان در مقابل اهداف کسبوکار منهای بحث قیمت، مورد استفاده قرار گیرد. در تحقیقی که گروه آبردین انجام داده است، شرکتها بدون این روشهای اندازهگیری در طول زنجیرهی تامین راهی برای آگاهی از چگونگی صرف شدن پول و تلاش خود ندارند.
فرهنگسازی: فرهنگ همکاری باید در طول زنجیرهی تامین ترویج شود و تامینکنندگان، کسب مزیت رقابتی را در برابر هزینههای خود مشاهده کنند. در یادداشتهای گارتنر آمده است که استفاده از مدیریت روابط تامینکننده میتواند به رشد مشارکت و نوآوری در سازمان منجر شود؛ درحالیکه مدیریت غلط آن، افزایش هزینه و کاهش ابداعات را همراه دارد، یکپارچهسازی و جهانیسازی منابع نرمافزاری اجازه میدهد که یک شرکت اساس تامین را بهینه کند، هزینههای منبعیابی را کاهش دهد، روابط تامینکننده را بهبود دهد و بهترین منبع را با بیشترین ارزش ایجاد کند.
نرمافزار مدیریت روابط تامینکنندگان
مدیریت ارتباط با تامینکنندگان میتواند کـار پیچیـدهای باشد، ولی این فرآینـد بـرای عملکـرد کلـی شـرکت از اهمیـت بالایی برخوردار است. شـرکتهای تولیدکننـدهی چنـین نـرمافزارهــایی، محصولاتی عرضه میکنند که بـرای کمـک بـه اسـتحکام ایـن روابط طراحی شدهاند. این شـرکتهـا خصوصـیاتی را ارائـه میکنند که میتواند بهشکل تکی یا گروهی برای برآوردهسـازی نیازهای تجارت بهکار روند. این خصوصیات و ابزارها میتواننـد به مدیریت روابط تامینکنندگان، کاهش هزینههای موجـودی و مشارکتهای میان چند سازمان، همچنین سایر عناصـر کلیـدی ارتباط فروشنده-خریدار کمک کنند. دلایل فراوانی وجود دارد کـه شـرکتهـایی کـه قـدرت فناوری مدیریت روابط تامینکنندگان را مشاهده کردهانـد، مشـتاق هســتند کـه هزینــهی مــورد نیـاز بــرای بهکــارگیری نرمافزارSRM را هزینه کنند. یکی از دلایـل ایـن اسـت کـه نـرمافـزار مـدیریت روابـط تامینکننـدگان بـا سیسـتمهای برنامـهریـزی منـابع سـازمان (ERP) موجـود سازگاری داشته و در واقع به این سیستمها کمک مـیکنـد پتانسیل کامل و پیشبینی شدهی خود را بازیابند.
سایر دلایل و علل روی آوردن شرکتها و سازمانهـا به نرمافزار SRM عبارتند از:
-
کاهش زمان چرخه در منبع یابی کالاها و خدمات
-
سادهسازی فرآیند انتخاب تامینکننده مناسب
-
دسترسی به عملکرد پیشین تامینکنندگان
-
ایجاد ارتباط میان خریدار و فروشـنده، همچنـین انتقـال اطلاعات بهصورت وب
-
پیگیری سفارش و پیش فاکتورهای خرید از طریق اینترنت
-
استانداردسازی تصمیمات خرید
در این راستا برخی از شرکتهای نرمافزاری با ارائهی راهحلهای جامع و موثر به نام «پرتال تامینکننده» یا «خدمات الکترونیکی تامینکننده» در این زمینه بهبودهای چشمگیری را ایجاد کردهاند. برای افزایش سود، شرکتها باید بتوانند در کمترین زمان ممکن، تامینکنندهی مناسب را انتخاب کنند، رابطهی استراتژیک را با تامینکنندگان افزایش دهند و بهطور موثر با آنها در تعامل باشند. سیستمهای مدیریت روابط تامینکنندگان ابزارهایی را ارائه میکنند که بهواسطهی آن میتوان روابط تعاملی، گسترده و استراتژیکی را با تامینکنندگان توسعه داد. این سیستمها فرآیند تدارکات و تامین استراتژیک درون سازمانها و بین چند سازمان را مدیریت میکنند. تجربه نشان داده است که شرکتها و سازمانهایی موفق هستند که روابط مستحکم و پایداری را با تامینکنندگان خود برقرار کنند.